ඇට්ටබුරා

ඇට්ටබුරා

පොදු නම්: ඇට්ටමුරා (සිංහල), Ettamura, Eetaburu

විද්‍යාත්මක නම: Fagraea ceilanica

උද්භිද කුලය: Gelsemiaceae (කලින් Loganiaceae කුලයට අයත් විය)

ස්වභාවික වාසස්ථාන: මෙම ශාකය ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික දේශීය ඖෂධ ශාකයක් ලෙස හඳුන්වා ඇත. එය බොහෝ විට ආධාරක ශාක මත හෝ පර්වත පැළුම් ආශ්‍රිතව පඳුරක් ලෙස වැවෙන බහුවාර්ෂික ශාකයකි.

වඳවීමේ තර්ජනය: මෙම ශාකය වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති බවට අඩවියේ සඳහන් කර නොමැත.

ප්‍රයෝජන:

දේශීය වෙදකම: දේශීය වෙදකමට අන්‍යවූ ඖෂධයකි.

කැඩුම් බිඳුම් වෙදකම: පැරණි දේශීය කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී කැඩුණු ඇට පෑස්සීමට ගන්නා ප්‍රධාන ඖෂධය ලෙස කිරිඇල්ලේ ඥාණවිමල හිමියන්ගේ “දේශීය වෛද්‍ය ශබ්දකෝෂය” කෘතියෙහි සඳහන් වේ.

තිස්පෑ හන්දි බෙහෙත: තිස්පෑ හන්දි බෙහෙතට ගන්නා ප්‍රධාන ද්‍රව්‍යයකි.

තෙල්, පත්තු, මැල්ලුම්: දේශීය කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී තෙල්, පත්තු, මැල්ලුම් ආදී සෑම අවස්ථාවකදීම ප්‍රයෝජනයට ගැනේ.

ආහාරයට ගැනීම: ගැමියන් මෙම කොළ තම්බා ආහාරයට ගෙන ඇත.

ඖෂධීය ගුණ: වාත නාශක ගුණ සහිතයි.

භෞතික විස්තර:

ගස/ශාකය: ආධාරක ශාකයක් මත හෝ පර්වත පැළුම් ආශ්‍රිතව පඳුරක් ලෙස වැවෙන බහුවාර්ෂික ශාකයකි.

පත්‍ර: තරමක් මාංසල ස්වභාවයක් ගනී.

මල්: ලා කහ පැහැති අලංකාරවත් මල් පුනීලාකාර හැඩයෙන් යුක්ත ය.

පලතුරු: අළු පැහැති ඵලය කුරුල්ලන් වැනි සතුන් ආහාරයට ගැනීමෙන් විසිරී යන බීජ මඟින් ව්‍යාප්තිය සිදු වේ.